Hội chứng đau ngực trước tim (Precordial Catch Syndrome - PCS) là một nguyên nhân phổ biến gây đau ngực ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi, với đặc trưng là cơn đau nhói, sắc bén, thoáng qua, thường xảy ra khi nghỉ ngơi. Cơn đau kéo dài từ vài giây đến vài phút, có thể tăng lên khi hít thở sâu nhưng không liên quan đến bệnh tim hay phổi. Chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng, và không cần điều trị đặc hiệu ngoài việc trấn an bệnh nhân, thay đổi tư thế, và hít thở sâu khi đau xuất hiện. PCS thường tự khỏi trước tuổi 30 và không gây biến chứng nghiêm trọng.
Mục lục bài viết
1. Hội chứng lâm sàng
Hội chứng đau ngực trước tim (Precordial Catch Syndrome – PCS), còn được gọi là cơn đau Texidor, là một nguyên nhân phổ biến gây đau ở thành ngực. Hội chứng này xảy ra thường xuyên nhất ở thanh thiếu niên và người trẻ tuổi, gây lo lắng cho cả bệnh nhân và bác sĩ do cường độ đau cao và thường bị nhầm lẫn với bệnh tim. PCS hầu như luôn xuất hiện khi nghỉ ngơi, đặc biệt khi bệnh nhân đang ngồi trong tư thế khom lưng trên một chiếc ghế cũ.
Khác với các nguyên nhân gây đau thành ngực khác, PCS đặc trưng bởi cơn đau nhói, sắc bén, giống như kim châm, khu trú rõ ràng ở vùng trước tim. Cơn đau xuất hiện đột ngột, làm tăng mức độ lo lắng của bệnh nhân, và biến mất nhanh chóng như khi nó đến. Cơn đau kéo dài từ 30 giây đến 3 phút và thường trở nên tồi tệ hơn khi hít thở sâu. Hầu hết bệnh nhân sẽ tự khỏi PCS trước tuổi 30.
2. Dấu hiệu và triệu chứng
Không có dấu hiệu thực thể điển hình (như đỏ bừng mặt, tái nhợt hay vã mồ hôi) liên quan đến cơn đau. Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể có cảm giác đau khi ấn vào các cơ liên sườn trước tại vùng bị đau. Do cơn đau tăng lên khi hít thở sâu, bệnh nhân có thể thở nông kéo dài, dẫn đến chóng mặt.
3. Xét nghiệm
Chụp X-quang thường quy được chỉ định cho tất cả bệnh nhân có đau được cho là xuất phát từ thành ngực, nhằm loại trừ các bệnh lý xương tiềm ẩn, bao gồm khối u. Nếu có chấn thương, nên xem xét chụp xạ hình xương để loại trừ gãy xương sườn hoặc xương ức tiềm ẩn. Do vị trí đau, điện tâm đồ (ECG) và siêu âm tim nên được thực hiện, nhưng ở bệnh nhân PCS, kết quả thường bình thường.
Dựa trên triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân, có thể thực hiện thêm các xét nghiệm như công thức máu toàn bộ, nồng độ kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA), tốc độ lắng hồng cầu (ESR) và xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA). Chụp cộng hưởng từ (MRI) khớp có thể cần thiết nếu nghi ngờ bất ổn khớp hoặc có khối u tiềm ẩn.
4. Chẩn đoán phân biệt
Có nhiều nguyên nhân khác gây đau thành ngực phổ biến hơn PCS. Các khớp ức sườn có thể bị ảnh hưởng bởi viêm xương khớp, viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp, hội chứng Reiter và viêm khớp vẩy nến.
Chấn thương do gia tốc-giảm tốc hoặc chấn thương trực tiếp vào ngực có thể gây trật hoặc bán trật khớp ức sườn. Lạm dụng hoặc sử dụng sai tư thế có thể dẫn đến viêm cấp tính khớp ức sườn, gây đau đớn đáng kể. Các khớp này cũng có thể bị xâm lấn bởi các khối u ác tính nguyên phát (như u tuyến ức) hoặc di căn.
Đau ngực kiểu màng phổi có thể liên quan đến hội chứng “devil’s grip” (Bornholm disease), viêm màng phổi, viêm phổi hoặc thuyên tắc phổi. Các bệnh lý tim mạch tiềm ẩn cũng có thể bắt chước triệu chứng của PCS (Hình 65-2).
5. Điều trị
Điều trị PCS chủ yếu bao gồm trấn an bệnh nhân và hướng dẫn họ hít thở sâu ngay khi cơn đau bắt đầu, mặc dù điều này có thể gây đau nhói tức thời. Việc cải thiện tư thế và thay đổi vị trí thường xuyên khi nghỉ ngơi hoặc xem TV cũng có thể giúp giảm tần suất các cơn đau. Không có chỉ định điều trị bằng thuốc do cơn đau có khởi phát và kết thúc nhanh chóng.
6. Biến chứng và lưu ý
Vì nhiều bệnh lý có thể bắt chước triệu chứng của PCS, bác sĩ cần loại trừ bệnh tim và các bệnh lý phổi hoặc trung thất tiềm ẩn. Nếu không làm vậy, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Nguy cơ lớn nhất đối với bệnh nhân PCS là phải trải qua các xét nghiệm không cần thiết (ví dụ: thông tim) để loại trừ bệnh tim.
7. Lưu ý lâm sàng
Bệnh nhân PCS thường lo sợ mình bị nhồi máu cơ tim. Việc trấn an bệnh nhân là rất quan trọng, nhưng bác sĩ cũng cần nhớ rằng các hội chứng đau cơ xương và bệnh mạch vành có thể đồng thời tồn tại.
