Chứng đau đầu hồi ứng xảy ra ngày càng phổ biến hơn trước đây. Sự xuất hiện của hội chứng đau đầu hồi ứng là kết quả trực tiếp của việc kê quá liều thuốc cắt cơn đau đầu cho những bệnh nhân không thích hợp.
Mục lục bài viết
1. HỘI CHỨNG LÂM SÀNG
Đau đầu hội chứng là hội chứng đau đầu mới được xác định gần đây, xảy ra ở những bệnh nhân lạm dụng thuốc điều trị các cơn đau đầu của họ. Việc lạm dụng thuốc này dẫn tới đau đầu ngày càng thường xuyên hơn và không đáp ứng với cả thuốc điều trị cắt cơn và điều trị dự phòng.
Trong giai đoạn vài tuần, các cơn đau của bệnh nhân đau đầu migraine hoặc đau đầu type căng thăng trở nên thường xuyên hơn và biến thành các cơn đau đầu mạn tính hàng ngày. Cơn đau đầu mỗi ngày này càng ngày càng không đáp ứng với các thuốc giảm đau và những loại thuốc khác. Bệnh nhân tự nhận thấy các triệu chứng đau trầm trọng hơn nếu các thuốc giảm đau điều trị cắt cơm hay dự phòng bị quên hoặc dùng chậm trễ.
Đau đầu hồi trong có thể được chẩn đoán bởi các chuyên gia chăm sóc sức khỏe và tần suất đau của nó càng ngày càng tăng do sự lạm dụng các thuốc đau đầu không cần kê đơn có chứa cafein.
2. DẤU HIỆU VÀ TRIỆU CHỨNG
Trên lâm sàng đau đầu hồi ứng biểu hiện như một thể biến đổi của đau đầu migraine hay đau đầu do căng thẳng, và có thể biểu hiện các đặc điểm của cả hai loại đau đầu phổ biến này, do đó làm mờ đi các đặc tính riêng biệt của nó khiến chẩn đoán gặp khó khăn. Đặc điểm chung của đau đầu hồi ứng là việc lạm dụng thuốc quá mức:
- thuốc giảm đau thông thường như acetaminophen,
- thuốc chữa xoang gồm thuốc giảm đau thông thường kết hợp với aspirin, cafein và butalbital (Fiorinal)
- thuốc chống viêm không steroid: thuốc giảm đau nhóm opioid;
- nhóm thuốc ergotamine;
- và nhóm thuốc triptai, như sumatriptan.
Giống với chứng đau đầu Migraine và đau đầu type căng thẳng thăm khám lâm sàng thường trong giới hạn bình thường
3. CẬN LÂM SÀNG
Hiện không có cận lâm sàng đặc hiệu nào cho chứng đau đầu hồi ứng. Cận lâm sàng chủ yếu nhằm xác định quá trình bệnh lí ẩn hoặc các bệnh khác có thể giống với đau đầu do căng thẳng hay đau đầu migraine (Xem “Chẩn đoán phân biệt”).
Tất cả các bệnh nhân mới khởi phát đau đầu mạn tính hàng ngày gần đây nghi ngờ là chứng đau đầu hồi ứng cần tiến hành chụp cộng hưởng từ (MRI) sọ não và nếu có những triệu chứng rõ rệt ở chẩm hay gáy thì chụp cả cột sống cổ.
MRI cũng được thực hiện ở những bệnh nhân có đau đầu đo căng thẳng hay đau đầu migraine đã ổn định trước đó nhưng gần đây lại có biến đổi trong các triệu chứng đau đầu.
Các xét nghiệm sàng lọc trong phòng thí nghiệm, bao găm tổng phân tích tế bào máu tốc độ máu lắng và sinh hóa máu tự động được thực hiện nếu chẩn đoán đau đầu hồi ứng còn nhiều nghi vấn.
4. CHẨN ĐOÁN PHÂN BIỆT
Đau đầu hồi ứng thường được chẩn đoán trên cơ sở làm hàng thông qua hồi tiền sử đau đầu. Bởi đau đầu hồi ứng cho nhiều đặc điểm tương tự với các loại đau đầu cơ bản khác, chẩn đoán có thể bị nhầm lẫn nếu không hỏi kĩ tiền sử dụng thuốc, bao gồm các câu hỏi cụ thể về sử dụng các thuốc đau đầu và thuốc giảm đau không kê toa.
Bất kỳ sự thay đổi nào trong cơn đau đầu ổn định trước đó cần xem xét kĩ lưỡng và không nên tự động, gắn việc lạm dụng thuốc giảm đau khi không cố sự đánh giá lại bệnh nhân cần thận.
5. ĐIỀU TRỊ ĐAU ĐẦU HỒI ỨNG
Phương pháp điều trị đau đầu hồi ứng bao gồm ngưng việc làm dụng hay sử dụng sai thuốc và hoàn toàn kiêng thuốc trong ít nhất ba tháng. Nhiều bệnh nhân không thể chịu đựng được khi ngừng thuốc lúc điều trị ngoại trú và cuối cùng phải yêu cầu nhập viện ở khoa chuyên điều trị đau đầu.
Nếu cân nhắc điều trị ngoại trú cho bệnh nhân, cần lưu lý giải thích rõ:
- Những cơn đau đầu và triệu chứng kèm theo sẽ trở nên tồi tệ hơn trước khi trở nên tốt hơn.
- Bất kì sử dụng một lượng thuốc chống chỉ định nào dù nhỏ đến đâu cũng dẫn tới tiếp tục chứng đau đầu hồi ứng
- Bệnh nhân không thể tự chữa bệnh bằng thuốc đau đầu bán tự do trên thị trường
- Việc quá lạm dụng thuốc giảm đau nhóm opioid hay thuốc đau đầu kết hợp chứa butalbital hay nhóm ergotamine có thể dẫn tới sự lệ thuộc vật lý và nếu ngưng thuốc cần có sự giám sát của nhà chuyên gia có kinh nghiệm trong điều trị sự lệ thuộc của cơ thể.
- Nếu bệnh nhân làm theo yêu cầu của bác sĩ về việc ngưng sử dụng thuốc thì đau đầu có thể được cải thiện.
6. KINH NGHIỆM LÂM SÀNG
Chứng đau đầu hồi ứng xảy ra ngày càng phổ biến hơn trước đây. Sự xuất hiện của đau đầu hồi ứng là kết quả trực tiếp của việc kê quá liều thuốc cắt cơn đau đầu cho những bệnh nhân không thích hợp. Khi chưa chắc chắn các bác sĩ nên tránh kế thuốc cắt cơn đau đầu và điều trị hầu hết bệnh nhân đau đầu theo cách dự phòng.
